Նոյեմբեր-Դեկտեմբեր

Հոկտեմբերի գնահատման ցուցակը

1.    Նախորդ առաջադրանքի ամփոփում։

2.   Որոշիր՝ տրված բառերում ինչ հնչյունափոխություն կա.
Սանդղահարթակ-ու-սղ, ծնրադիր-ու-սղ, արևմտյան-ու-ը, անգթություն-ու սղ, ըմպանակ ու-է, ջրառատ-ու սղ, լրագիր ու-սղ, ձվածեղ ու-վ, կատվառյուծ ու-է, կակղամորթ ու-սղ։

3.   Կազմիր բարդ բառեր՝ ընտրելով սյունակներում տրված բառերից մեկական արմատ.

Ձկնկիթ, Մեղրահամ,հուսաբեկ,մայրաքաղաք,բեռնակիր,ոչինչ։

Սրճագույն,պատվաբեր,ձվաձև,մեղվապահ,լուսամուտ,դասախոս։

Լեռնագնաց,թոռնատեր,գարնանամուտ,նռնաքար

4.   Գտիր տրված բառերի բացատրությունը բառարաններից

Առինքնել- Գրավել, գռփել-խլել, թովել- գրավել, աղճատել- Աղավաղել, տարակուսել- Երկմտել, կարապետ- Առաջնորդ, քաջք-Դև, դշխո-թագուհի, երաշխիք-նախապես սահմանվող ապահովություն, բաղձանք-փափագ, առհավատչյա-գրավական, անամոք-անսփոփ, անձիրք-անտաղանդ, միալար-անդադար, ապիկար-անկարող, կարկառուն-դուրս ցցված, անարգ-ստոր, գայթել-սայթաքել, բարձիթողի-անտեսված։

5. Վերը տրված բառերից առանձնացրու գոյականները և բայերը։

6. Լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր.

Ոսկեհանդեր- աշուն էր։ Անըն-մեջ մաղում էր տա-տկալի անձրևը։ Նստած իր այգու տա-տակամած քո-տիկում ալեզար- թավ ընչա-քներով ութսունի-ամյա Եղիազար պապը խելացի աչքերով խոհուն կիսախու- պատուհանից լռելյայն նայում էր Արագածի մշուշով երիզված ձյունափա- գագաթներին։ Ներանձնացած ինչ էր խորհում դժվար էր գուշակել։ Տասնի-ը տարի առաջ երբ հանկարծամահ եղավ կինը Փիրուզ մայրիկը  նա ներա-փոփ տարավ այդ վիշտը և թվում էր հազիվ մի ամիս դիմանա բայց դիմացավ նրան ապրելու ու վշտին դիմակայելու մղեցին ան-ա-րում աշխատանքը հողը ազգին ինչ-որ բանով օ-տակար լինելու պատրաստակամությունը։

Մեղմ արծաթահնչ-ուն ձայնով սիրում էր խրատել Մարդը բարությամբ է գեղեցիկ։

1.    Ուղղիր տրված բառերի սխալները

Ուխտադրույժ, տարրընթաց, ուղղեգրություն, ընդդարմանալ, կծկվել, պառկել։

2. Գտիր տրված բառերում կատարված հնչյունափոխությունը (հնչյունափոխությունները).

փխրուն, մանրավաճառ, եզրային, ծնրադիր, բարձրաձայն, արկղիկ, երփներանգ, ցածրահասակ, ծանրաձող, դստրիկ, մեղրածոր, կատրծրանալ, սանրել, փոքրիկ։

3. Կազմիր բարդ բառեր՝ ընտրելով սյունակներում տրված բառերից մեկական արմատ.

4. Բառարանի օգնությամբ գտիր տրված բառերի բացատրությունը.

Ակնածել, թախանձել, գանահարել, անրջել, խարազանել, ամիճ, անթացուպ, կռուփ, ասպար, բույր, ակութ, գեղմ, գուղձ, ըմպանակ, ամեհի, ուրույն, բռնազբոսիկ, զգլխիչ, արգասավոր, ազնավուր։

5. Օրվա նորություններից լրաքաղ արա, քաղածդ լուրը նաև մեկնաբանիր 2 նախադասությամբ։

Գրականություն

1.    Ավ.Իսահակյանի կարճ պատմվածքների շուրջ սովորողների էսսեների ը)նթերցում, քննարկում։

2.   Կարդա Ավ. Իսահակյանի «Ռավեննայում» և «Մի մրահոն աղջիկ տեսա» բանաստեղծությունները։

3.   Նկարագրիր «Ռավեննայում» բանաստեղծության կառուցվածքը։

4.   Փորձիր բացատրել ենթատեքստը։

5.    Ուրիշ վերնագիր դիր բանաստեղծությանը։ Փորձիր պարզել՝ ինչո՞ւ է հեղինակը վերնագրել «Ռավեննայում», ի՞նչ կապ ունի այս բանաստեղծությունը իտալական քաղաքի հետ («Բանաստեղծը Ռավեննայում»)։

6.   Հնգյակ գրիր «Հավերժություն» թեմայով։

7.    «Մի մրահոն աղջիկ տեսա» բանաստեղծծությունից կնոջ արտաքինը ներկայացնող բոլոր բառերը, բառակապակցությունները առանձնացրու։ Փորձիր հեղինակի վերաբերմունքն այդ կնոջ նկատմամբ կռահել, գրավոր շարադրիր նկատառումներդ և հիմնավորիր դրանք բանաստեղծությունից քաղած տողերով։

8.   Փորձիր հենց հիմա անգիր արտասանել այս բանաստեղծություններից մեկը։

1.    Որոշիր տրված բառերում կատարված հնչյունափոխությունը.
գրաբար-գիր ի-ը, սնափառ սին իճը, խճուղի ի-ը, գետնամած ի-ը, թախծալի ի-ը, կոշկակար ի-ը, երկնային ի-ը, սաստկական ի- սղվել է, տարեվերջ ի,ա, մտավոր ի սղվել է, դեղնաթույր, ննջարան, տարեմուտ, մտավախություն, ուսուցչական, նշաձող, վշտակից, հետնադուռ, ալեծուփ, մշտադալար, լսարան, հոգյակ, սրտակից, վերնատուն, ձգողական, կրավորական, թվական, հանգստարան։

2.   Երկու սյունակներից ընտրիր մեկական արմատ և նոր բառ ստացիր։

Ձյունածածկ,անձնատուր,դիտակետ,հուսաբեկ,անձնվեր,արքայանիստ։

Ցլամարտ,բքախեղդ,երկարատև,հեռագիր,պերճաշուքծ,շինանյութ։

Լրաբեր,ատենադպիր,սիգապանծ,լեզվագետ,ցոցաթաթախ,երեսպաշտ։

Սնահավատ,գնադցիր,փորձագետ,մշտադալար,հնչերանգ,գինատուն։

3. Լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր։

Մեր աչքի առջև էին հինավուրց ճարտարապետական կոթողները վերասլաց գմբեթներով տաճարները։ Որքան իմաստուն մտքեր են բո-բոջել ու ծաղկել նրանց կամարների տակ որքան մագաղաթներ են զար-արվել մեսրոպյան մարգարիտներով ու անկրկնելի գույնզգույն մանրանկարներով։ Այո դա հին ու իմաստուն երկիր էր ա-քատ սակայն վեհ մի երկիր որտեղ գեղջուկի անխոնջ տքնությամբ անջրդի հողերն առատ բերք էին պարգևում ու կյանք տալիս իմաստությանը։

Եվ այդ ամենը հիմա անուրջ է որ հ-դս է ցնդել ամպի քուլայի պես։ Այդ երկրից մենք հայերս թողել էինք ու հեռացել անզոր մ-կտալով։ Սուգ ու արտասուք եղավ։ Հե-կլտոցը աղեխար- ճիչերը սիրտ էին կեղեքում կոկորդ խեղ-ում անակնկալ խոր-ակը մոլեգին իջել էր հինավուր- երկրի վրա։ Ան-րեն բռնակալն իր սուրը կա-կա-եց դեպի խոնարհ գեղ-ուկի խեղճ հյուղը և միլ-նավոր ա-բասիր սրտեր խո-խո-եց։ Անթիվ երազներ իսպառ վերացան և անհամար հույսեր նվիրական եթերային ի դերև ելան։ հատուկենտ մարդիկ փրկվեցին այդ ան-րեն հաշվեհարդարից։

Գրականություն

1.    Հավերժության մասին սովորողների գրած հնգյակի ընթերցում, քննարկում։

2.   «Մի մրահոն աղջիկ տեսա» բանաստեղծության մեջ նկարագրությունների առանձնացում։ Բանաստեղծություններից մեկը անգիր արտասանելու փորձ։

3.   Ավ.Իսահակյանի «Ռաբբի Հիլելը» ավանդությունը (ընթերցում)։Առաջադրանքներ

·        Ցույց տուր ռաբբի Հիլելի ուսումնատենչությունը (որ դրվագից է երևում)

·        Ցույց տուր ռաբբի Հիլելի համբերատար լինելը։

·        Ցույց տուր ռաբբի Հիլելի իմաստուն լինելը։

·        Դուրս գրիր այն բառերը, որոնց ծանոթ չէիր կամ ուրիշ իմաստով գիտեիր։

·        Բնութագրիր ռաբբի Հիլելին՝ որպես փիլիսոփայի. ա) սահմանիր՝ ինչ բան է փիլիսոփան, բ) ռաբբի Հիլելն իր որ հատկանիշներով է համապատասխանում փիլիսոփայի սահմանմանը, գ) Ինչպես է ռաբբի Հիլելի կերպարն ազդում շրջապատի մարդկանց և նրա մասին ընթերցողների վրա, դ) քո վերաբերմունքը՝ ռաբբի Հիլելի նկատմամբ, ե) շրջասացությամբ անվանիր ռաբբի Հիլելին։

1.    Լրացրու բաց թղած տառերը և կետադրիր։

2.   Կազմիր բարդ բառեր,

Գրականություն

1.    Հավերժության մասին սովորողների գրած հնգյակի ընթերցում, քննարկում։

1Հավերժություն -վեռնագիր

2Հավերժությունը անվերջ է  -հատկանիշ

3Հավերժությունը ամեն պահ գնում է, բայց մեկա անվերջ է  -բայ

4Կարող է լինել և քեզ վատը բերող և լավը  -կարծիք

5 Մի պահ․  -հոմանիշ

2.   «Մի մրահոն աղջիկ տեսա» բանաստեղծության մեջ նկարագրությունների առանձնացում։ Բանաստեղծություններից մեկը անգիր արտասանելու փորձ։

3.   Ավ.Իսահակյանի «Ռաբբի Հիլելը» ավանդությունը (ընթերցում)։Առաջադրանքներ

·        Ցույց տուր ռաբբի Հիլելի ուսումնատենչությունը (որ դրվագից է երևում)

Նրան նկարագրելուց ասում է,որ նա ինչ լեզու ասես գիտի,նույնիսկ անասունների և թռչունների կամ օրինակ որ նա ինֆորմացիա ստանալու համար մնացել էր ձնի տակ․ Սառում էր․․․

·        Ցույց տուր ռաբբի Հիլելի համբերատար լինելը։

Ինչպես սկզբի վարժությունում ասեցի,նա նույնիսկ մնաց ձյան տակ․Բացի դրանից, նա հիմար հարցերին դիմանում էր։

·        Ցույց տուր ռաբբի Հիլելի իմաստուն լինելը։

·        Դուրս գրիր այն բառերը, որոնց ծանոթ չէիր կամ ուրիշ իմաստով գիտեիր։

Երդիկ- Տան կտուրի մեջ թողած բացվածք

Հայոց լեզվու

Գոյականի թվի, հոլովի և հոլովման կարգերը։

1.    Լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր։
Որոշել էինք շրջագայել, հավաքել ուշադրության արժանի հինավուրց ավանդությունները, ուսումնասիրել իմ հայրենի լեռնաշխարհի հիացմունք պարգևող պատմական հուշարձանները ճարտարապետական կոթողները։ Շրջում էինք ձիերով հա-թահարում լեռնաշ-թաների հոգնություն պատճառող բնական  խոչընդոտները անցնում անդնդախոր ձորերով։ Ձիերին ազատ ար-ակելով նստում էինք բար-ունքների վրա ակնապի- նայում հազիվհազ նշմարվող օ-ագալար արահետներին դիտում բացատները որտեղ լուսնկա գիշերներին կ-տարներն էին խայտում արջերն էին մ-թմ-թում գնում իրենց որ-երը։ Ահա փոքրիկ լիճը ալիքների բեկբեկուն արփիափայլով աչքի պես վճիտ տեղաբնակները լոռեցուն հատուկ չափազանցությամբ Ծովեր են անվանել այն։ Պատահում էր երբ գիշրը վրա էր հասնում ճանապար-ը վստահում էինք ձիերին։ Սմբակերի թափից պոկվում էին քարեր ու գլորվում և անտառը լցվում էր ահասա-սու- արձագանքներով։

2.   Առաջին երկու նախադասությունից դուրս գրիր գոյականները, որոշիր դրանց քերկանական հատկանիշները՝  անձ է, թե ոչ անձ, թիվը, հոլովը, հոլովումը։

3.   Բառարանի օգնությամբ գտիր տրված բառերի բացատրությունը.
անդաստան, բավիղ, խթան, ապավեն, նոխազ, վեմ, ակոս, պրկել, ամբաստանել, հառնել, ամոքել, սփոփել, գժդմնել, բաղձալ, հերկել, բաղդատել, ծավի, խոպան, բանուկ, բիլ, բորբ։

Հաջորդ շաբաթվա համար սովորիր մինչ այժմ բառարանի օգնությամբ սովորածդ բառերը։ Պատրաստվիր խաղ-մրցույթի։

12.10.2018

1.    Գոյական, գոյականի քերականական հատկանիշները (նախորդ դասին կատարածի վերլուծություն)

2.   Հնչյունափոխություն. գտիր տրված բառերում հնչյունափոխությունը.
գիրուկ, գիսավոր, դիմակ, դիպված, իջնել, միջակ, շիջել, պիտանի, վիմագիր, տիրույթ, Ներսիսյան, զինվոր, հանդիսություն, իգական, գիտունիկ։

3.   Լրացու բաց թողած տառերը և կետադրիր։
Ճրա-ով մարդն ըն-ացավ առջևից իսկ Միքայելը հետևեց նրան դողդոջ-ն քայլերով։ Ճանապարհը մութ էր խոր-ուբոր- և Միքայելը շարժվում էր առաջ աչքը պահած առջևից լռելյայն ըն-ացող հաղթահասակ տղամարդու ոտքերին։
Հեռվում մի թույլ լույս առկայծեց ու կարծես մարեց միթե խա-կակնք էր։
Պարոն հասանք հնչեց ուղեկցող տղամարդու բամբ ձայնը։
Ականակիր խավարը ճեղքելով Միքայելի ականջին հասան ծանոթ երգի հոգին թունդ հանող խրոխտ հնչյունները։
Նրա ռունգերը ջղագ-գի- թ-թ-ացին սիրտը թ-րտաց կուր-քն անհանգիստ ելև-ջեց։
Այնքան անակնկալ չէր պանդոկի գոյությունը որքան  անակնկալ էր այդ երգը օտարության մեջ։ Ուրեմն իր սերունդը դարձել է պատմություն դարձել երգ ու վիպասանք հասնելով մինչև նոր աշխարհի ափերը։ Նա մի վայրկյան սրդողա- կանգ առավ։ Բնակորույս աստանդականի ներքին ցավից ըն-արմացած նրա հոգում ինչ-որ բան կարոտագին խլրտաց։ Տեսնես ով բերեց այդ երգն այդտեղ։ Այդ երգը իրողություն էր և ոչ թե գ-գ-ված ուղեղի մտա-ածին պատրանք։ Եվ այդ երգը ահա գալիս էր տակնուվրա անելու իր խռովահույ- հոգին։

4.   Տրված բառերը բառակազմական վերլուծության ենթարկիր. օրինակ՝ ուսուցիչ-ուս (արմատ)+ույց(ածանց)+իչ(ածանց)։
գրականություն, ախորժակ, գետնատարած, վերելք, անվանարկում, անսահմանություն, նավագնացություն, անվավեր, խորհրդաժողով, կայարանապետ։

Գրականություն

Շիրվանզադեի « «Արտիստը»  պատմվածքը.

·        Գտիր այն հատվածները, որտեղ նկարագրվում է Լևոնենց տունը։

·        Լևոնի մոր խոսքերից ելնելով բնութագրիր մորը։

·        Պատմվածքից ընտրիր երեք հատված, որտեղ երևա, որ Լևոնը երջանիկ մարդ է։

·        Ընտրիր այն հատվածը, որտեղ երևում է, որ Լևոնը հեշտ հանձնվող չէ, նպատակասլաց է, նախաձեռնող։

·        Փորձիր բացատրել Լևոնի հուսահատության պատճառը։

·        Գրավոր բնութագրիր Լևոնի կերպարը (Սահմանիր, հատկանիշներն ասա, նրա ազդեցություն-գործողությունը, քո վերաբերմունքը, հոմանիշը)։

Ուղղական հոլովը նախադասության մփջ դառնում են ենթակա, ստորոգյալի մաս,որոշիչ և կոչական։

Սեռական հոլովը ցույց է տալիս պատկանելիություն, հիմնական դառնում է հատկացուցիչ։ Սեռական հոլովը հոդ չի ստանում։

Տրական հոլովը ցույց է տալիս մոտեցում, տրում, հանգում

Հայցական հոլովը դառնում է գործողության առարկան

Բացառական հոլովը ունենում է ից կամ ուց վերջավորություն

Գործիական հոլովը ունենում է ով կամ մբ վերջավորություն

Ներգոյական հոլովը ունենում է ում վերջավորություն

Հոլովները տվյալ բառի տվյալ պահին կրած փոփոխություններն են նախադասության մեջ։

Հոլովումը այն ձևն է,որով նա փոփոխվում է։

Բառը դառձնում ենք եզակի սեռական,որոշելու համար թե ինչ ոճով է փոխվում, ինչ հոլովման է ենդթարկվում

Հոլովումները լինում են երկու տեսակի

Ներքին և արտաքին։

Ներքին հոլովման ժամանակ՝ բառի վերջին ձայնավորը փոխվում է օ-ի կամ ա-ի ։

Օրինակ, տուն,տան ․ եղբայր-եղբոր

Արտաքին հոլովումները ավելանում են վերջից։

Արտաքին հոլովումներն են՝ի,ու,ան,ոջ,վա,ց։